ساختمان مو

در این مقاله به بررسی قسمت های مختلف و ساختمان مو میپردازیم که لازم است هر آرایشگر به صورت علمی با این موارد آشنایی داشته باشد.

 

اصول علمی مو

مو یکی از ضمائم پوست بشمار می‌آید.هر مو از دو قسمت تشکیل‌شده است ریشه و ساقه.

آن قسمت از مو را که در داخل پوست قرار دارد ریشه و قسمت خارج از پوست را ساقه می‌نامند؛ بنابراین ساقه به قسمتی از مو گفته می‌شود که از داخل پوست به خارج رشد کرده باشد.

ساقه پس از خارج شدن از پوست تحت تأثیر نور و عناصر موجود در هوا مانند اکسیژن،ازت و غیره به یک ماده شاخی تبدیل می‌شود که آن‌ را کراتین می‌نامند.کراتین در شاخ حیوانات و همچنین در پوست بدن و ناخن یافت می‌شود.

یک موی سالم روزانه حدود پنج‌دهم میلی‌متر هر بیست روز حدود یک سانتیمتر و در ماه حدود یک سانتیمتر و نیم، رشد می‌کند. میزان رشد مو در اشخاص متفاوت و متغیر است. ضمناً در فصل تابستان به علت تابش نور خورشید و گرما رشد مو سریع‌تر و در فصل زمستان به علت کمی نور خورشید و سرما رشد مو تا حدودی کم می‌شود. افرادی که موهای پرپشت و متراکمی دارند ریشه موهایشان معمولاً در گروه‌های دو تا پنج‌تائی کنار هم به‌طور مایل قرارگرفته است.

دوران حیات مو

دوران حیات مو به‌طور نسبی از سه ماه تا هفت سال هست ولی مژه‌ها عمر کوتاه‌تری بین ۶ تا ۸ هفته دارند .

مو پس از مرگ بلافاصله نمی‌افتد و معمولاً در حدود هفتادوپنج روز بین مرگ و افتادن آن فاصله زمانی وجود دارد.

وقتی موئی می‌افتد چنانچه پیاز باقی‌مانده آن خراب نشده باشد موی جدیدی جای آن خواهد روئید که این موی تازه کاملاً خصوصیات موی قبلی را خواهد داشت. به‌طورکلی توانائی و امکان رویش موی تازه در مردها کمتر و در بانوان بیشتر است؛ و در هر شبانه‌روز بین هشتادتا یک‌صد تار مو از تمام نقاط بدن می‌ریزد.

 

قطر مو

قطر مو با طول عمر تغییر پیدا می‌کند معمولاً در نوزادان و افراد مسن قطر مو کم و در سایر افراد معمولی (نرمال) هست.

قطر مو به‌طور متوسط (۲ تا ۳) دهم میلی‌متر بوده و در بعضی اشخاص تا پنج (۵) دهم میلی‌متر یا کمی بیشتر هم می‌رسد.

 

تعداد مو

در تمام بدن حدود (۲۵۰/۰۰۰) دویست و پنجاه‌هزار تار مو وجود دارد که یک‌صد و پنجاه‌هزار تار آن روی سروصورت و یک‌صد هزار تار دیگر در قسمت‌های مختلف بدن پراکنده‌اند.

 

انواع مو

در بدن انسان سه نوع مو وجود دارد:

1. موهای ظریف و کرکی: در صورت و دست‌وپا و برخی نواحی دیگر بخصوص در بدن کودکان و بانوان .
2. موهای زبر و کوتاه: مانند موهای ابرو و مژه و همچنین موهای داخل بینی و گوش‌ها .
3. موهای بلند و نرم: در سر و زیر بغل و غیره .

 

جنس مو

مو را ازنظر ضخامت می‌توان به سه دسته تقسیم نمود

موهای نازک

موهای نازک به موهایی گفته می‌شود که از حد طبیعی نازک‌تر بوده و لطیف بودن آن‌ها را می‌توان با مشاهده و با لمس کردن تشخیص داد .

موهای معمولی (نرمال)

موی معمولی به موئی گفته می‌شود که دارای ضخامتی متوسط باشد موهای معمولی در مقابل مواد شیمایی مقاوم می‌باشند و بعد از رنگ یا دکلره معمولاً حالت و زبری موهای ضخیم را پیدا می‌کنند.

موهای ضخیم

این موها با نگاه و با لمس کردن کاملاً شناخته‌شده و از موی طبیعی ضخیم‌تر می‌باشند.

 

طبیعت مو

طبیعت موها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

1. موهای خشک
2. موهای معمولی (نرمال)
3. موهای چرب

 

قابلیت‌های مو

1. قابلیت جذب آب: چنانچه مو در آب یا هوای بسیار مرطوب قرار گیرد حدود پنج‌تا پانزده درصد به قطر آن اضافه می‌شود.

رطوبت مناسب برای مو بین ۴۵ تا ۶۰ درجه است.

2. قابلیت تحمل وزن: یک تار مو می‌تواند حدود ۴۰ تا بیش از ۱۵۰ گرم وزن را تحمل کند.
3. قابلیت شکل‌پذیری: مو توسط پل‌های گوگردی خود قابلیت شکل‌پذیری بسیار بالائی را دارد.
4. قابلیت کشش: چنانچه موئی کشیده شود معمولاً حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد طول خود کش می‌آید.
5. قابلیت رنگ‌پذیری: مو به‌واسطه رنگ‌دانه‌های خود از استعداد رنگ‌پذیری بالائی برخوردار است.

 

شکل طبیعی مو (نژاد مو)

شکل طبیعی موها برحسب نژاد و افراد متفاوت است ولی به‌طورکلی می‌توان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرد:

1. موهای صاف
2. موهای مواج
3. موهای مجعد

 

ساختمان مو

وقتی که میخواهیم همه چیز درمورد مو بخوانیم باید بدانیم که ساختمان اصلی مو از ماده‌ای بنام “کراتین” تشکیل یافته که در حکم استخوان‌بندی آن است.

ازنظر فیزیولوژی مو به پنج قسمت تقسیم می‌شود:

1. پوشش خارجی (کوتیکل)
2. سفیدکننده مو (کورتکس)
3. دانه‌های رنگی (پیگمنتها)
4. لوله تغذیه (مدولا)
5. ریشه مو (روت) که خود شامل سه بخش است:حفره، پیاز، پاپیلا

 

پوشش خارجی ساختمان مو (کوتیکل)

پوشش خارجی ساختمان مو عبارت است از یک‌پوست فلس مانند که تقریباً از هفت لایه روی‌هم تشکیل‌شده و درصد اندکی از وزن مو را دارا است و کار آن محافظت از مو در مقابل هوا و شستشو و عوامل خارجی بوده و عمل انعکاس نور را نیز انجام می‌دهد.

پوشش خارجی مو در حالت عادی مانند فلس‌های ماهی با پولک روی‌هم قرارگرفته‌اند ولی در صورت تماس با مواد شیمیائی مانند رنگ و یا دکلره داخل ساختمان مو نفوذ کرده و می‌توانند مو را رنگ و یا بی‌رنگ نمایند.

پولک‌های مو که بعد از تماس با مواد شیمیایی بازشده‌اند مدت چهار شبانه‌روز طول می‌کشد تا به حالت اول خود بازگردند.

نکته: ولی چنانچه موها با یک شامپوی اسیدی شسته شوند این کار سریع‌تر انجام می‌گردد.

 

سفیدکننده مو (کورتکس)

کورتکس آب داخل مو است که پیگمنت های رنگی و لوله مغزی در آن قرارگرفته‌اند و در صورت کم شدن یا خشک شدن مایع کورتکس موها؛موخوره می‌شود.

در قسمت سفیده مو سه نوع پیگمنت رنگی وجود دارد که رنگ تمام موها از مشکی تا بور روشن از این سه نوع پیگمنت تشکیل‌شده است و رنگ آن‌ها عبارت‌اند از قرمز. آبی. زرد.

رنگ موهای مختلف به نسبت این سه پیگمنت باهم فرق می‌کنند. در موهای تیره و مشکی پیگمنت های (آبی) و در موهای خرمائی پیگمنت های (قرمز) و در موهای بور پیگمنت های (زرد) بیشتر وجود دارد.

در موهای تیره تعداد پیگمنت های رنگی زیاد بوده و هرچه مو روشن‌تر شود تعداد این پیگمنت ها نیز کمتر می‌شود. کورتکس تا نود درصد (۹۰٪) از وزن مو را تشکیل می‌دهد.

کورتکس به مو انعطاف استحکام و قابلیت ارتجاع و کشش می‌بخشد و در کورتکس است که عملکردهای فیزیکی و شیمیایی نیز صورت می‌گیرد.

 

دانه‌های رنگی مو (پیگمنت ها)

درساختمان مو پیگمنت ها یا رنگ‌دانه‌ها رنگ مو را مشخص می‌کنند. استحکام و رنگ طبیعی آن موروثی بوده و دارای دو نوع پراکنده (مخصوص موهای روشن) و مجتمع (مخصوص موهای تیره) می‌باشند.

پیگمنت ها تا سی‌وپنج (۳۵) سال عمر می‌کنند و پس‌ازاین مدت‌زمان فرسوده شده و قدرت تولید رنگ را ازدست‌داده و شروع به سفید شدن می‌کنند.

این نوع سفید شدن طبیعی است و اگر شخصی قبل از (۳۵) سالگی موهایش سفید شود دلایلی مانند وراثت، کمبود غذا، ناراحتی‌های فکری، فشارهای عصبی و غیره ممکن است داشته باشد.

موهایی که به‌طور طبیعی سفید شده‌اند چون قدرت رنگ‌پذیری آن‌ها بسیار کم است هنگام رنگ کردن باید از سری رنگ‌های اصلی استفاده نمود.

به عقیده برخی از دانشمندان پگیمنت های رنگی مو از مواد متشکله رنگ در خون به وجود آمده‌اند مانند رنگ‌دانه‌های موجود در پوست بدن.

روشنی یا تیرگی موها بستگی به تعداد پیگمنت های هر تار مو دارد.

 

لوله تغذیه مو (مدولا) در ساختمان مو

مدولا مغزی قسمت درونی است که عملکرد آن تقریباً نامعلوم است ولی به عقیده برخی از دانشمندان مو توسط این لوله مغزی از پیاز مو تغذیه می‌کند.

چنانچه به هر علت مدولا خشک شود آن تار مو طبیعی و سالم نخواهد بود.

 

ریشه مو (روت)

ریشه مو در داخل پوست قرارگرفته و از سلول‌های زنده و فعال تشکیل یافته که دائماً در حال تکثیرند. این تکثیر سلول‌ها موجب بالا زدن قسمت انتهایی کلاف به‌طرف خارج‌شده و رشد مو را سبب می‌شوند؛ بنابراین موی تازه توسط تقسیم سلولی شکل‌گرفته و به‌صورت ساقه از پوست خارج می‌شود.

آموزشگاه آرایشگری آقای خاص_زیر نظر سازمان فنی و حرفه ای کشور